شبهه کرده‌اند که شما شیعیان که می‌گویید محدثان و فقیهان مکتب تشیع، روایاتشان را مستقیماً از امامان اهل بیت (علیهم‌السلام) گرفته‌اند، چون امامان ما نیز آشکارا فرموده‌اند، ما هر چه روایت می‌کنیم، از حدیث و سنت رسول الله می‌گیریم.[1] ائمه شما چگونه با فاصله زمانی از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) روایت می‌کردند؟

پاسخ:
علامه عسکری (رحمه‌الله) در این رابطه روایاتی را در باب علوم رسول خدا و چگونگی تعلیم و انتقال آن به امام علی (علیه‌السلام) و ائمه بعد از ایشان بیان می‌کند که حاکی از این است که ائمه کتب و علومی را که حاوی سیره و سنت و روایات رسول اکرم است، به یکدیگر انتقال می‌دادند.[2] از باب نمونه سه روایت را از کتب اهل سنت بیان می‌کنیم که جواب همین شبهه است.

1- رسول خدا به حضرت علی فرمودند: آن‌چه بر تو املاء می‌کنم، بنویس؛ حضرت علی عرض کرد: ای رسول خدا! آیا می‌ترسی فراموشم گردد؟ نبی مکرم اسلام فرمودند: من از فراموشی تو بیمناک نیستم. من از خدا خواسته‌ام تو را نگه دارد و چیزی را فراموشت نگرداند، ولی برای شریکانت بنویس؛ امام می‌گوید: گفتم شرکای من چه کسانی هستند، ای رسول خدا!؟ پیامبر فرمودند: امامان از فرزندانت.[3]

2- در طبقات ابن سعد آمده است که حضرت علی (علیه‌السلام) فرموده: به خدا سوگند! هیچ آیه‌ای نازل نشده، مگر آن‌که دانستم درباره چه کسی نازل شده، ودر کجا نازل شده، و بر چه کسی فرود آمده، همانا پروردگارم به من قلبی آگاه و زبانی روان بخشیده است.[4]

3- امیرالمؤمنین در روایتی دیگر فرمود: درباره کتاب خدا از من بپرسید، زیرا هیچ آیه‌ای نیست، مگر آن‌که دانسته‌ام در شب نازل شده یا در روز، در دشت نازل شده یا در کوهستان.[5]

نتیجه: با دقت در این سه روایت، می‌توان نتیجه گرفت که علومی که حضرت علی (علیه‌السلام) در سینه داشتند و هم‌چنین توسط پیامبر اکرم تعلیم دیده بودند، به ائمه دیگر که شرکای حضرت حساب می‌شوند، انتقال می‌دادند؛ با این حساب، جواب شبهه چگونگی نقل روایات با فاصله زمانی از پیامبر توسط ائمه، آشکار می‌شود.

پی‌نوشت:

[1]. تکفیر شیعیان به اتهام عمل نکردن به سنت و پاسخ زیبای علامه عسکری
[2]. کتاب مرزدار مکتب اهل بیت «سیری در احوال وافکار و آثار مرحوم علامه عسکری(ره)»، محمد باقرادیبی لاریجانی، انتشارات دانشکده اصول الدین، 1387ش، ص219-220
[3]. قندوزی، ينابيع المودة لذوي القربى، تحقيق : سيد علي جمال أشرف الحسيني، أسوه، دار الأسوة للطباعة والنشر، 1416ق، ج1، ص73،  الباب الثالث : في بيان أن دوام الدنيا بدوام أهل بيته : وبيان انهم سبب لنزول المطر والنعمة وبيان فضائلهم.« ولكن أكتب لشركائك قال : قلت : ومن شركائي يا نبي الله ؟ وبهم يصرف الله عن الناس ( 4 ) البلاء ، وبهم تنزل الرحمة من السماء...» بصائر الدرجات في فضائل آل محمد(ص)، محمد بن حسن الصفارالقمی، محقق كوچه باغى، محسن بن عباسعلى‏، نشر مكتبة آية الله المرعشي النجفي، ایران، قم ، 1404ق، ج1، ص167-168، ح22« قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع اكْتُبْ مَا أُمْلِي عَلَيْكَ قَالَ عَلِيٌّ ع يَا نَبِيَّ اللَّهِ وَ تَخَافُ النِّسْيَانَ قَالَ لَسْتُ أَخَافُ عَلَيْكَ النِّسْيَانَ وَ قَدْ دَعَوْتُ اللَّهَ لَكَ أَنْ يَحْفَظَكَ فَلَا يَنْسَاكَ لَكِنِ اكْتُبْ لِشُرَكَائِكَ قَالَ قُلْتُ وَ مَنْ شُرَكَائِي يَا نَبِيَّ اللَّهِ قَالَ الْأَئِمَّةُ مِنْ وُلْدِكَ بِهِمْ يُسْقَى أُمَّتِي الْغَيْثَ وَ بِهِمْ يُسْتَجَابُ دُعَاؤُهُمْ وَ بِهِمْ يُصْرَفُ الْبَلَاءُ عَنْهُمْ وَ بِهِمْ تَنْزِلُ الرَّحْمَةُ مِنَ السَّمَاءِ وَ هَذَا أَوَّلُهُمْ أَوْمَأَ بِيَدِهِ إِلَى الْحَسَنِ ثُمَّ أَوْمَأَ بِيَدِهِ إِلَى الْحُسَيْنِ ثُمَّ قَالَ الْأَئِمَّةُ مِنْ وُلْدِكَ.»
طوسى، محمد بن الحسن‏، الأمالي، دار الثقافة، قم، 1414ق، ص441، حدیث 46، « وَ قَدْ دَعَوْتُ اللَّهَ لَكَ يُحَفِّظُكَ وَ لَا يُنْسِيكَ، وَ لَكِنِ اكْتُبْ‏ لِشُرَكَائِكَ‏.قُلْتُ: وَ مَنْ شُرَكَائِي يَا نَبِيَّ اللَّهِ قَالَ: الْأَئِمَّةُ مِنْ وُلْدِك‏...»
[4]. ابن سعد، الطبقات الكبرى، مهمترين مصادر رجال سنى، دار صادر – بيروت، ج2، ص337، باب معرفی علی بن ابی طالب، «أخبرنا أحمد بن عبد الله بن يونس أخبرنا أبو بكر بن عياش عن نصير عن سليمان الأحمسي عن أبيه قال قال علي والله ما نزلت آية إلا وقد علمت فيما نزلت وأين نزلت وعلى من نزلت إن ربي وهبلي قلبا عقولا ولسانا طلقا»
[5]. همان ج2، ص337 «أخبرنا عبد الله بن جعفر الرقي أخبرنا عبيد الله بن عمرو عن معمر عن وهب بن أبي دبي عن أبي الطفيل قال قال علي سلوني عن كتاب الله فإنه ليس من آية إلا وقد عرفت بليل نزلت أم بنهار في سهل أم في جبل.»