مطلب اجمالی

اخیرا گروه نوپدیدی موسوم به "یارسانی‌ها" یا "یارسانیزم" در فرقه اهل حق به وجود آمده که بر طبل استقلال مسلک اهل حق از سایر ادیان، خصوصاً دین اسلام می‌کوبند و زیر پوشش سازمان‌ها و نهادهای خود خوانده‌ای مشغول به فعالیت هستند. اما پیروان و سرسپردگان آیین یاری باید بدانند که با توجه به پیشینه اعتقادی بانیان، مروجان و مؤسس تشکیلات آیین یاری که پیرو دین اسلام و در حوزه جغرافیای اسلامی بوده‌اند و نیز نظر به اینکه ظهور و بروز فرقه اهل حق بعد از ظهور اسلام بوده است، جای تردیدی باقی نمی‌ماند که آیین یارسان از پیکره اسلام بوده، سپس از دامان اسلام جدا شده است. گرچه پاره‌ای از عقاید و آداب و رسوم اهل حق با آموزه‌ها و باورهای ادیان باستانی و ادیان مسیحیت و یهود شباهت‌هایی دارد، اما مبانی بنیادین آن مانند حلول و گردش روح (دونادون) بیش از هر دین یا مذهبی، با غلات شیعه مانند مخمسه و منصوریه شباهت دارد و اصل تجلی مطرح شده در اهل حق شباهت‌های زیادی با تجلی در عرفان نظری دارد. [تبیین ظهور دوره حقیقت از نگاه یارسان (اهل حق)، ص 280] بنابراین هرچند پاره‌ای از باورها و اندیشه‌های اهل حق متأثر از ادیان باستانی و ادیان ابراهیمی است، اما ازآنجاکه اندیشه‌های بنیادین این فرقه مانند حلول، دونادون و تجلی که اساس این مسلک را تشکیل می‌دهند از فرقه‌های غالی گرفته‌شده است و اساساً هیچ نام و نشانی از این فرقه در دوره قبل از اسلام وجود ندارد، استقلال اهل حق از اسلام سخن باطلی است که مروجان آن در بین سرسپردگان اهل حق، به آن دامن می‌زنند. لذا با توجه به مطالب  مذکور به این نتیجه می‌رسیم که اهل حق ادامه غلات شیعه بوده که در سیر تطور خود به‌صورت ساختار فعلی درآمده‌اند.

پی‌نوشت:
رستمی، منصور، تبیین ظهور دوره حقیقت از نگاه یارسان (اهل حق)، چاپ اول، قم، رسالت یعقوبی، 1396، ص 280