متن مقاله
سلفیه جهادی جریانی است که در دهه اخیر بر سر زبان‌ها افتاده است، خصوصاً از زمانی که جریان‌های تکفیری هم‌چون القاعده و داعش به جنایات در کشورهای اسلامی پرداختند. امروز سلفیه جهادی مساوی با تکفیر مسلمانان است. جریان‌های سلفی جهادی با مبانی خودساخته به تکفیر مسلمانان می‌پردازند.
سرچشمه این جریان را باید در اندیشه اندیشمندان مصری جست و جو کرد. سید قطب و عبدالسلام فرج دو شخصیتی هستند که تفکر سلفیه جهادی را به وجود آوردند.
سید قطب با برشمردن مفاسد عصر حاضر، جهان امروزی را جامعه جاهلی معرفی کرد، وی که متأثر از اندیشمند پاکستانی سید ابوالاعلی مودودی بود، نه تنها کشورهای غیر اسلامی، بلکه کشورهای اسلامی را نیز به علت اجرا نکردن قوانین اسلامی، جوامع جاهلی نامید.
سید قطب در معالم فی الطریق می‌نویسد: هر جامعه‌ای که عبودیت را در بینش اعتقادی و تعبدی و در قانون‌گذاری به خداوند واگذار نکند، جامعه جاهلی است؛ بر این اساس تمام جوامع موجود در جهان، جامعه جاهلی هستند. جوامع کمونیستی، بت پرست، یهودی، مسیحی جامعه جاهلی هستند، حتی جوامع اسلامی نیز جامعه جاهلی هستند؛ زیرا بزرگ‌ترین ویژگی الوهیت را به غیر خدا اختصاص داده‌اند و از حاکمیت غیرخدا اطاعت می‌کنند و نظام و قوانین و ارزش‌ها و موازین و عادات و ... تمام اصول زندگانی خود را از حاکمیت غیر خدا می‌گیرند.[1]
وی بر خلاف مودودی جاهلیت را افزون بر جوامع غیر اسلامی، به جوامع اسلامی نیز سرایت می‌دهد. سید قطب معتقد است در چنین شرایطی مسلمانان باید برای برپایی دین جهاد کنند. چنین رویکردی باعث شد که اخوان المسلمین مصر، با تأثر از اندیشه‌های سید قطب مواضع جهادی در برابر دولت مصر بگیرد. در عصر حاضر سخنان سید قطب در نزد سلفیه جهادی مورد توجه است.
اما گروه مصری دیگری که در ایجاد اندیشه سلفی‌گری جهادی تأثیر داشت، جماعت اسلامی مصر و عبدالسلام فرج است. وی در کتاب فریضه الغائبه، جهاد را به عنوان واجبی که فراموش شده است، مطرح کرد.[2]
البته باید به این نکته توجه داشت که در دیدگاه‌های سید قطب و عبدالسلام فرج، جنگ‌ها و اختلاف‌های فرقه‌ای وجود نداشت و عامه مردم و علما به علت اختلاف عقاید مورد حمله و کشتار قرار نمی‌گرفتند. اما بعدها در جریان سلفیه جهادی انحراف ایجاد شد و سلفیه تکفیری توانست این جریان را به نفع خود مصادره کند. در این زمان بود که جریان‌هایی مثل القاعده، حزب التحریر و داعش به جای مبارزه با کفار به مبارزه با مسلمانان پرداختند.

پی‌نوشت:

[1]. سید قطب، نشانه های راه، (معالم فی الطریق)، ترجمه: محمود محمدی، نشر احسان، ص73-76
[2]. علیزاده موسوی، سید مهدی، سلفی گری و وهابیت، دفتر تبلیغات اسلامی، قم، 1391ش، ج1، ص98.