متن مقاله
صبحی منصور از جمله عالمان معاصر اهل‌سنت و فار‌غ‌التحصیل دانشگاه الازهر است. او که به عنوان یکی از متفکرین فرقه قرآنیان مطرح است، با نگاشتن کتاب «القرآن و کفی مصدرا للتشریع الاسلام» پایبندی خود را به این گروه ابراز کرده و هم اکنون در موسسه «المرکز الاسلامی للقرآن الکریم» در ایالت ویرجینای مشغول به فعالیت است.[1]
وی در راستای اعتقاد بنیادین خود یعنی قرآن بسندگی، با استفاده از آیات قرآن، تنها منبع تشریع اسلامی را این کتاب دانسته و از این روی سنت را تخطئه می‌کند. در ذیل یکی از آیات مورد استفاده وی در مسیر اثبات قرآن بسندگی ارائه می‌گردد:
دسته‌ای از آیات قرآن بر این مطلب دلالت دارد که تنها قرآن صراط مستقیم است و غیر آن را خروج از راه راست دانسته است؛ هم‌چون آیه «وَأَنَّ هَٰذَا صِرَاطِي مُسْتَقِيمًا فَاتَّبِعُوهُ وَلَا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ.[انعام/153] و اين (دستورها) راه مستقيم من است. پس آن را پيروى كنيد و راه‌هاى ديگر را پيروى نكنيد.» از نگاه صبحی منصور، مراد از هذا در آیه مذکور، قرآن و مراد از سبل نیز احادیث منسوب به پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) است.[2]
جای بسی تعجب است که چگونه روشن‌فکری هم‌چون صبحی منصور، «هذا» در آیه فوق را حمل بر قرآن و «سبل» را منطبق بر احادیث پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌داند. با توجه به سیاق آیات مراد از «هذا» دین الاهی است که این دیدگاه از سوی بزرگان اهل‌سنت هم‌چون زمخشری[3] و فخرالدین رازی بیان شده است و مراد از سبل نیز راه‌هایی است که خداوند برای بندگانش نمی‌پسندد، مثل سبیل کفر و ...[4]
افزون بر این مطلب باید گفت که بنا بر تصریح آیات قرآن، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) خود عهده‌دار راهنمایی امت به سوی صراط مستقیم است. خداوند در این باره می‌فرماید: «وَإِنَّكَ لَتَهْدِي إِلَىٰ صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ.[شوری/52] و اینک تو (که به نور وحی ما هدایت یافتی، خلق را) به راه راست هدایت خواهی کرد.»

پی‌نوشت:

[1]. "با کمی تصرف در عبارت" مظفری، راضیه، بررسی و نقد مبانی قرآنی احمد صبحی منصور، پژوهشنامه ثقلین، دوره 1، شماره 1، بهار 1393، ص 2.
[2]. صبحی منصور، احمد، قرآن و کفی مصدرا للتشریع الاسلامی، بیروت، موسسه الانتشار العربی، 2005 م، ص 26.
[3]. زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف، بیروت، دار الکتب العربی، چاپ سوم، 1407 ه، ج 2، ص 80. رازی، فخر الدین، مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1420 ه، ج 14، ص 185.
[4]. زمخشری، همان، ص 80.