متن مقاله
یکی از جریان‌های درون وهابی، جریانی است به نام اخوانیه یا اخوان التوحید، این جریان در تقابل و ضدیت با جریان ملکیه یا درباری است. این جریان اگر چه از نظر اسمی شبیه اخوان المسلمین مصر است، ولی هیچ ارتباطی با آن جریان ندارد، بلکه با آن‌ها نیز ضدیت دارد. رهبری این جریان را کسانی به نام فیصل الدویش و سلطان بن بجاد دارند که از چهره‌های سرشناس این جریان هستند. این جریان در سال 1979 شش ماه بعد از انقلاب اسلامی، به مسجد الحرام هجوم بردند و آن‌جا را تسخیر کردند.
این جریان وهابی نیز مانند دیگر جریان‌های وهابی، به عقاید ابن‌تیمه و محمد بن عبدالوهاب معتقد است و حتی معتقدترین افراد به عقاید محمد بن عبدالوهاب هستند، چون معتقدند که جریان ملکیه یا درباری از مسیر محمد بن عبدالوهاب منحرف شده است، لذا این جریان در مقابل این انحراف شکل گرفت. این جریان، عبدالعزیز پادشاه سعودی را خیلی کمک کردند و توسط این گروه بود که عبدالعزیز توانست شهرهای عربستان را به تصرف خود در بیاورد، ولی در نهایت خود عبدالعزیز هسته مرکزی این جریان را نابود کرد، زیرا از قدرت گرفتن آن‌ها می‌ترسید، که باعث شوند آل‌سعود را از بین ببرند.[1]
از مهم‌ترین شاخصه فکری این جریان، مخالفت با صنایع جدید، هم‌چون تلگراف، تلفن، بی‌سیم، برق، تلویزیون، ماشین و ... است و از همه موسیقی‌ها، به جز صدای طبل پرهیز می‌کردند. هم‌چنین لباس سفید و کوتاه بر تن می‌کردند و ریش‌هایشان را نیز بلند می‌گذاشتند. آن‌ها بسیار بی‌رحم بودند و در نبردها به زن و بچه نیز رحم نمی‌کردند.[2] از دل این جریان، جریان جهیمان تشکیل شد، که در مخالفت با پادشاه سعودی، ملک خالد، در سال 1979 به مسجدالحرام هجوم برده و آن‌جا را تصرف کردند و در نهایت با درخواست آل‌سعود از نیروهای فرانسوی به مسجد الحرام حمله شد و همه اعضای جریان جهیمان کشته شدند.[3]
هر چند جریان اخوان التوحید یا اخوانیه به دست آل سعود نابود شد، ولی این تفکر هنوز در عربستان وجود دارد و به حیات خود ادامه می‌دهد، هر چند مانند قبل از یک سیستم حزبی برخوردار نیست.

نویسنده: مجتبی محیطی

پی‌نوشت:

[1]. علیزاده موسوی، سیدمهدی، جریان های درون وهابیت، مجله سراج منیر، سال اول، شماره 4، زمستان 1390، ص178-179.
[2]. عبدالملکی، محسن، وهابیت تاریخ و افکار، انتشارات موسسه دارالاعلام، 1395ش، ص75-76.
[3]. همان، ص78-82.