پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ از نظر گروهی از روشنفکران، زبان فارسی و تلاش ایرانیان برای حفظ و نگه داری آن، نشانه علاقه به حفظ هویت ملی ایرانی است و ایرانیان از طریق حفظ آن، توانستند مانع از بین رفتن هویت خود شوند.[1]
شهید مطهری معتقد است عامل زبانی، یکی از مسائلی بود که بهانه قرار داده شد تا آیین مسلمانی را برای ایرانیان تحمیلی نشان دهند. وی با اقامه دلایل فراوان نشان می دهد حفظ زبان فارسی را نمی توان نماد مقاومت هویت ایرانیان در برابر اسلام دانست؛
نخست اینکه، پذیرش اسلام مستلزم کنارگذاشتن زبان خاصی نیست. در کجای قرآن یا روایات و قوانین اسلام می توان دید که پذیرفتن اسلام مستلزم کنارگذاشتن زبانی خاص و سخن گفتن به زبان عربی است؟ اگر احیای زبان فارسی برای مقابله با اسلام بود، چرا همین ایرانیان این قدر در احیای لغت عربی، قواعد زبان عربی، صرف و نحو عربی، معانی و بیان و بدیع و فصاحت و بلاغت زبان عربی کوشیدند و جدیت داشتند؟ هرگز اعراب به قدرت ایرانیان به زبان عربی خدمت نکردند.[2]
دوم اینکه، طبق شواهد تاریخی، بنی عباس، که از ریشه عرب و عرب نژاد بودند، از خود ایرانی ها بیشتر زبان فارسی را ترویج می کردند و این به قصد مبارزه با بنی امیه بود که سیاست شان عربی بود و بر اساس تفوق عرب بر غیرعرب حکومت می کردند. لذا آنها سیاست ضدعربی پیشه کردند و به همین دلیل است که اعراب ملی گرا و عنصرپرست امروز، از بنی امیه تجلیل می کنند و از بنی العباس کم و بیش انتقاد. ابراهیم امام، که پایه گذار سلسله بنی عباس است، به ابومسلم خراسانی نوشت که کاری بکن که حتی یک نفر هم در ایران به عربی صحبت نکند و هر کس را که دیدی به عربی سخن می گوید بکش.[3]

پی‌نوشت:

[1] . رجایی، فرهنگ (1386)، مشکله هویت ایرانیان امروز، ایفای نقش در عصر یک تمدن و چند فرهنگ، نشر نی، صفحه 50
[2] . مطهری، مرتضی (1362)، خدمات متقابل اسلام و ایران، نشر صدرا، صفحه 111
[3] . همان، صفحه 115