اصل توسل به مثابه محوری مشترک در میان مسلمانان، در بردارنده بزرگداشت بزرگان دین و مبلغان الهی است. مسلمانان همواره با توسل به دعای بزرگان دین خود، افزون بر این‌که مقام ایشان را ارج نهاده، به حاجات خود رسیده‌اند.
اما متاسفانه توسل به دعای بزرگان دین پس از حیات، از سوی فرقه وهابیت مورد هجمه قرار گرفت و انکار گشت. ایشان مدعی هستند که زمانی شخصی دار فانی را وداع گفت، عمل وی منقطع شده و نمی‌تواند برای کسی دعا کند.[1]
در تقابل با این دیدگاه، عالمان مکتب دیوبند نظری متفاوت دارند. ایشان معتقدند که توسل به دعای پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) هم در حال حیات و هم در ممات جایز است.[2] به عنوان مثال، شاه ولی الله دهلوی که به عنوان پدر معنوی این مکتب شناخته می‌شود، در این‌باره می‌نویسد: «یکی از راه‌های استجابت دعا، تقدیم ثنای الهی و توسل به پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) است.»[3] این عبارت شامل توسل قبل و پس از حیات پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌شود. اشرف علی تهانوی نیز در این راستا می‌نویسد: «توسل به انسان زنده و مرده جایز است.»[4]
حسین احمد مدنی انکار توسل پس از حیات پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) را نشان از وقاحت و بی‌ادبی مبلغان وهابی در حق پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌داند.[5]

پی‌نوشت:

[1]. بن عثیمین، محمد بن صالح، مجموع فتاوی و رسائل، جمع و ترتیب: فهد بن ناصرالسلیمان، دار الوطن و دار الثریا، 1413 ه.ق، بی‌جا؛ ج 2، ص 339.
[2]. طالب الرحمن، عقاید علماء الدیوبند، پاکستان، دار الکتب و السنه، چاپ اول، 1417 ه.ق؛ ص 59.
[3]. «من آداب الدعاء تقدیم ثناء علی الله و التوسل بنبی الله، لیستجاب الدعاء». دهلوی، احمد بن عبدالرحیم، جحه الله البالغه، تحقیق: سید سابق، بیروت، دار الجمیل، چاپ اول،1426 ه.ق؛ ج 2، ص 10.
[4]. القاسمی، محمد عبید الله، مدرسه فکریه توجیهیه حرکه اصلاحیه دعویه موسسه تعلیمیه تربویه، نشر آکادمی شیخ الهند، چاپ اول، 1420 ه.ق، بی‌جا؛ ص 609 – 610.
[5]. مدنی، حسین احمد، الشهاب الثاقب، لاهور، دار الکتب، 2004 م، ص 56 به نقل از ابوالمکرم عبدالجلیل، دعوه محمد بن عبدالوهاب بین مویدیها و معارضیها، ریاض، نشر دار السلام، چاپ دوم، ص 150.