پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ جهاد یکی از فرایض الهی است. آیات متعددی در قرآن وجود دارد که بر وجوب جهاد دلالت دارد. همه مسلمانان بر این باورند که جهاد واجب کفایی است و گاهی تبدیل به واجب عینی می‌شود. خداوند متعال جهاد را واجب کرد تا به این وسیله دین الهی فراگیر شود. جهاد در صورتی که کفار به سرزمین‌های اسلامی حمله کنند، واجب عینی است. همه مسلمانان باید از سرزمینشان دفاع کنند و دماغ دشمن را به خاک بمالند. خداوند جهاد را واجب کرد تا دشمنان به سرزمین‌های اسلامی طمع نکنند. بنابراین جهاد از نگاه همه مسلمانان واجب است. جریان القاعده به رهبری اشخاصی همچون عبدالله عزام فلسطینی بر این فریضه الهی تأکید دارند. تا جایی که برخی وی را تئوریه پرداز نظریه گسترش جهاد و شهادت دانسته‌اند و از او به عنوان مجدد فرهنگ جهاد در عصر حاضر یاد کرده‌اند. [1] اشتیاق او به جهاد باعث شد که وی از تدریس در دانشگاه‌های ریاض و اسلام آباد دست بردارد و برای جهاد به افغانستان برود. وی به افغانستان رفت تا در کنار مبارزان افغان عرب‌ها به مبارزه علیه شوروی کمونیست، اقدام کند. عبدالله عزام، جهاد را منحصر در افغانستان نمی‌کرد، بلکه معتقد بود که باید برای تشکیل حکومت اسلامی از افغانستان شروع کرد و سپس جهاد را در دیگر کشورها ادامه داد. [2] آرزوی او این بود که بتواند یک حکومت سلفی در دنیای اسلام به وجود آورد.
عبدالله عزام، در زمان حاضر جهاد را واجب عینی می‌دانست. وی معتقد بود که باید علیه کفار قیام کرد. دیگر اشخاص متأثر از عبدالله عزام نیز جهاد را در زمان فعلی واجب عینی می‌دانند. بن لادن در این رابطه می‌گوید: از مهمترین وظایف مومن، پس از ایمان آوردن، دفع دشمن متجاوز است. باید تمام امت امکانات و فرزندان و پول خود را به نبرد با کفار و بیرون راندن آنها از سرزمین‌های اسلامی اختصاص دهند.[3]
عبدالله عزام اگر چه فریضه جهاد را احیا کرد، اما به جای اینکه جهاد، این تفنگ مسلح را رو به آمریکا و اسرائیل بگیرد  حکم به کفر حاکمان کشورهای اسلامی کرد و سرزمین‌های اسلامی را دارالکفر محسوب کرد و جهاد علیه سرزمین‌های اسلامی واجب عینی دانست. پیروان عبدالله عزام، پس از او نظریه عزام را به اجرا درآوردند و با اعلام جهاد علیه مردم مسلمان عراق و سوریه خسارات جانی، مادی و معنوی به امت اسلام وارد کردند.

نویسنده: مجتبی محیطی

پی‌نوشت:

[1]. التآمر العالمى، مركز شهيد عزّام الإعلامى، پاكستان‏، ص 27.
[2]. عبدالله عزّام، الأسئلة والأجوبة الجهادية، لجنة التحقيق، پاكستان، بى‏تا، ص 16.
[3]. عليخانى، عبدالله، كتاب امنيت بين‌‏الملل (4) (ويژه القاعده)، مؤسسه فرهنگى مطالعات و تحقيقات بين‏‌المللى ابرار معاصر، تهران 1388، ص 293.