پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب- از انحرافات اخلاقی و اعتقادی برخی از صوفیان، جذب مرید به هر قیمت و هر بهانه، برای مشایخ خود است. از مواردی که صوفیه چشم خود را بسته و آن را ابزاری برای جذب عوام قرار داده، کرامت‌سازی بی حدوحصر برای مشایخ است. قرون اولیه ظهور تصوف به مساله کرامت اهمیت زیادی داده نمی‌شد و شخصی که کرامت داشت، آن را پنهان می‌کرد. اما بعدها که موضوع کرامت از محورهای فضیلت مشایخ صوفیه به شمار رفت، عده‌ای این مسئله را از حد به در کرده و کرامت‌سازی را به تمامی مراحل حیات شیخ و حتی به پیش از حیات و پس از وفات او نسبت دادند. به آن معنی تا قبل از قرن هشتم، در طی حیات مشایخ و عموما پس از رسیدن به مقام شیخی، کراماتی برای شیخ بیان می‌شد، اما در متون صوفیه قرن هشتم به بعد، برای شیخ از زمان ولادت، بلکه در مواردی پیش از تولد، تا هنگام مرگ، حیاتی ویژه و شگفت و مقدس شمرده می‌شد که تمامی دوران آن پر از انواع کرامات است. [صدری‌‌نیا باقر و ابراهیم پور نمین محمد، دگرگونی گستره کرامات در مناقب‌نامه‌های مشایخ تصوف، فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، شماره 37، 1393، ص 146] نمونه‌ای از این کرامت‌سازی مربوط به شیخ صفی‌الدین اردبیلی است. با نگاهی سطحی بر فهرست کتاب "صفوه الصفا" اثر ابن بزاز اردبیلی، می‌توان موارد ذکر شده را به وضوح مشاهده کرد. عنوان فصل اول مقدمه کتاب صفوه الصفا "خبر نبوی بر ظهور شیخ صفی الدین" و فصل دوم "خبر اولیاء الله بر ظهور شیخ صفی الدین" است. و در فصل دوم از باب اول، عنوان "در کرامت وقت حمل شیخ صفی الدین" دیده می شود. [ابن بزاز اردبیلی، صفوه الصفا، مصحح غلامرضا طباطبایی مجد، ناشر مصحح، 1373، ص 55 به بعد] همه موارد ذکر شده، فقط نمونه‌ای از کرامت‌سازی صوفیه برای مشایخ خود بود که نشانگر افراط در بیان کرامات مشایخ صوفیه جهت بهره‎برداری از آن است.

پی‌نوشت:
صدری‌‌نیا باقر و ابراهیم پور نمین محمد، دگرگونی گستره کرامات در مناقب‌نامه‌های مشایخ تصوف، فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، شماره 37، 1393، ص 146
ابن بزاز اردبیلی، صفوه الصفا، مصحح غلامرضا طباطبایی مجد، ناشر مصحح، 1373، ص 55 به بعد