پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ در سال 1908 م، اولین مشرق الاذکار یا عبادتگاه بهائی در عشق آباد روسیه‌ی آن زمان ساخته شد. تشکیلات بهائیت اخیراً مستندی پیرامون ساخت اولین مشرق الاذکار بهائی در شهر عشق‌آباد، به نمایش درآورد. از این‌رو مناسب دیدیم تا اهداف ساخت این مشرق الاذکار را مورد بررسی قرار دهیم.
اول: همان‌گونه که منابع تاریخی بدان اذعان دارند، اولین حامی قدرتمند بهائیت، دولت روس بوده است. دولت روس با هدف ایجاد چنددستگی میان شیعیان ایران، به ایجاد و پرورش فرقه‌ی ضالّه‌ی بهائیت متوسل شد و برای تسلط بیشتر بر آن، اولین مرکز و اتاق فکر این فرقه را در مستعمرات خود تأسیس نمود: «مأمورین روسیه با تأسیس این مشرق الاذکار قانون بهائیان را خارج از ایران و تحت حمایت اهداف روس به وجود آورده و از آن‌جا به عنوان تهدید و تحریکی برای نفوذ فکر اسلامی و عقیده شیعی در ایران بهره گیرند و به همین جهت، ابوالفضل گلپایگانی (از مبلّغان بهائی) دستور می‌دهد که برای عظمت امپراتور روسیه دست به دعا بردارند».[تاریخ جامع بهائیت، صص 301-300]
دوم: از طرف دیگر با توجه به این‌که دولت وقت روس (به عنوان یکی از دشمنان درجه‌ی یک اسلام)، بسیاری از شهرهای ایران را به تصرف خود درآورده بود؛ در پی آن بود تا ترکیب جمعیتی این شهرها را بر هم زده و شیعیان را در اقلیّت قرار دهد.[ر.ک: بهائی‌گری، صص 48-46] از این رو شهرهایی چون بخارا، سمرقند، عشق‌آباد، تاشکند و مَرو جولانگاه و مأمنی برای بهائیان قرار گرفت.

پی‌نوشت:
بهرام افراسیابی، تاریخ جامع بهائیت، صص 301-300.
احمد کسروی، بهائی‌گری، تهران: بنگاه مطبوعاتی فرخی، 1344، صص 48-46.