پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از عجیب‌ترین کارهایی که بزرگان صوفیه برای تربیت مریدان خود انجام می‌دهند، وادار کردن آن‌ها به گدایی است. مثلاً جنید بغدادی، شبلی را که در ابتدا فردی پولدار بود به گدایی کردن و خدمت به اصحاب واداشته بود [تذکرة الاولیاء، صص 615 و 616] تا از طریق تحقیر شدن، نفس او درهم‌شکسته شود. یا غزالی معتقد است که افرادی که در خود تکبر و بزرگ‌منشی می‌بینند، باید در بازار اقدام به گدایی و دریوزگی کنند تا این صفت زشت در نفس آن‌ها کشته شود. [تاریخ صوفی و صوفی‌گری، ج ۲، ص ۸۱۵] حال‌ آنکه این رفتار نه‌تنها با اصول انسانی و آیات و روایات ما سازگار نیست، بلکه شباهت زیادی به پرسه‌زنی و گدایی راهبان بودایی دارد که به همین منظور اعمال می‌شود. لذا نمی‌توان این عمل را عملی اسلامی دانست، زیرا نه سابقه‌ای از آن در اسلام می‌بینیم و نه با روایات ائمه اطهار (علیهم السلام) هم‌خوانی دارد.

پی‌نوشت:
عطار نیشابوری، فریدالدین، تذکرة الاولیاء، مصحح محمد استعلامی، نشر زوار، تهران، 1370، صص 615 و 616
مبلغی آبادانی، عبدالله، تاریخ صوفی و صوفی ‌ گری، انتشارات حر، تهران، ۱۳۷۶، ج ۲، ص 815