یکی از مسائل و سؤالاتی که همیشه مطرح است این است که چرا امام حسن و امام حسین (علیهما السلام) در جنگ‌های ایران کمک کار خلفا بودند؟ برای پاسخ به این پرسش ابتدا باید دید که آیا اصلاً امام حسن و حسین (علیهما السلام) در نبردهای ایران شرکت کردند یا نه؟!
با رجوع به منابع تاریخی اهل‌سنت درمی‌یابیم که تنها مصدری که در این خصوص سخن گفته، تاریخ طبری است. (تاریخ طبری: ج3، ص324) با تامل در سند این روایت متوجه می‌شویم که سند این روایت مخدوش است و فردی به نام علی بن مجاهد در سلسله این سند وجود دارد، که علمای اهل سنت او را کذاب می‌دانند، در کتاب تقریب التهذیب آمده است: «علی بن مجاهد بن مسلم از شیوخ احمد بن حنبل است که در بین شیوخ احمد از ایشان ضعیف‌تر نیست. (تقریب التهذیب: ج1، ص702، ح4806) و فرد دیگری به نام حنش بن مالک وجود دارد که فردی مجهول است و در هیچ منبع معتبری معرفی نشده است.
می‌توان این‌گونه گفت که این جنگ‌ها از دو حالت خارج نیستند، یا این جنگ‌ها مشروع هستند یا مشروع نیستند. اگر مشروع بودند، پس بر شخص حضرت علی (علیه السلام) که واقف بر شرعیات هستند، واجب بود که در این جنگ‌ها شرکت کنند و به تبع ایشان باید فرزندانشان هم در این نبرد‌ها شرکت می‌کردند. بنابراین وقتی حسنین و حضرت علی (علیهم السلام) در این نبردها شرکت نداشتند، دال بر عدم مشروعیت این جنگ‌ها بود.
دلیل دیگری که می‌توان بر عدم حضور امام حسن و حسین (علیهما السلام) بیان کرد این است که نام مبارکشان در منابع تاریخی قبل از تاریخ طبری، مثل تاریخ خلیفه و یعقوبی نیامده است. (تاريخ ‏خليفة: ص96 - تاريخ ‏يعقوبى: ج‏2، ص:59)

پی‌نوشت:

تاریخ طبری: ج3، ص324، غزوه سنة30، غزوه سعید بن عاص
تقریب التهذیب، ابن حجر، دارالکتب العلمیة، بیروت: ج1، ص702، ح4806. «علی بن مجاهد بن مسلم القاضی الکابلی... و لیس فی شیوخ احمد اضعف منه.»