پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ با توجه به نقش مهم علماء در مبارزه با فرقه‌های انحرافی و پاسداری از اعتقادات تشیع، طبعا بایستی با مخالفت سرکردگان این فرقه‌ها مواجه شده و در آماج دشمنی‌ها قرار گرفته باشند. در همین راستا احمدالحسن بصری نیز، بیشترین و صریح‌ترین مخالفت‌های خود را با علماء داشته و تمامی آنان را مصادیق بارز در روایات مربوط به علمای فاسدالعقیده آخرالزمان می‌داند. لذا پاسخ وی در دوبخش داده می‌شود که عبارتند از:

الف) با توجه به وسعت زمانی آخرالزمان که از آغاز بعثت تا آغاز قیامت کبری محاسبه می‌شود، روایات مربوط به علمای فاسد که در آخرالزمان ظهور خواهند کرد، مربوط به دوره خاص و زمان خاصی نخواهند بود. لذا ممکن است بعد از رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) تا روز قیامت، عده‌ای عالم فاسد در کنار علمای عامل ظهور کرده باشند. به عنوان نمونه؛ وجود طلحه در کنار ابوذر و مقداد و سلمان، بهترین شاهد مثال براین سخن است‌که در یک عصر، فقیهی فاسد بوده و فقهای دیگر از خاندان اهل‌بیت شمرده شده‌اند.

ب) برخی از روایاتی در خصوص علمای عصر ظهور امام دوازدهم (علیه‌السلام) صادر شده است از چهار حالت خارج نیستند:
اولا؛ با هیچ سند و مدرکی نمی‌توان گفت که قطعا عصر حاضر، عصر ظهور امام دوازدهم (علیه‌السلام) است تا بدین وسیله علمای کنونی را دشمنان امام (علیه‌السلام) فرض کنیم.
ثانیا؛ برخی روایات موجود، در خصوص فقهای شیعه نبوده و در متن روایت به طایفه و فرقه آنان نیز اشاره شده است. لذا کسانی که با حضرت اعلام جنگ خواهند نمود، گروهی از فقهاء فرقه «بُتریه» شاخه‌ای از زیدیه هستند که به مغیرة بن سعد (که ابتر لقب گرفته بود) نسبت داده می‌شوند. چنان‌چه حسن بن سلیمان تعداد این گروه را چهل هزار نفر می‌داند؛[1] و در روایتی دیگر؛ تعدادشان شانزده هزار نفر می‌باشد. بدین‌گونه که در پشت شهر کوفه به جنگ با آن حضرت  می‌پردازند. امام عصر، سه روز به آن‌ها مهلت می‌دهد تا از مواضع خود دست بردارند و سپس همه آن‌ها را به قتل خواهد رساند.[2]

ثالثا؛ برخی از متونی که احمد الحسن و انصارش به آن استشهاد کرده و فقهاء را دشمنان حضرت دانسته‌اند، ریشه روایی نداشته و برگرفته از کتاب فتوحات مکیّه محی‌الدین ابن عربی می‌باشد که گفته است: «دشمنان (قائم) همان مقلدین علماء اهل اجتهاد هستند که اگر امام شمشیر نداشته باشد، فقهاء بر قتل وی فتوا خواهند داد.»[3]

رابعا؛ امکان وجود علمای فاسد در عصر حاضر و در عصر ظهور مسأله قابل انکار نبوده و حتی در باور ما افرادی هم‌چون، ناظم العقیلی، حسن حمامی، واثق حسینی و... که در لباس علماء بوده و مردم را به سوی احمدالحسن می‌خوانند، همانانی هستند که برای دفاع از احمد بصری، در برابر امام زمان (علیه‌السلام) ایستاده و با ایجاد انحراف در بین مسلمین، مصداق علمای فاسد العقیده هستند.

بر این اساس؛ نهی از ارتباط با علماء و فاسق خواندن همه آنان، باور باطلی است‌که جریان‌های انحرافی احمدالحسن بصری برای دستیابی به اهداف و اغراض باطل خود و فرار از ردیه‌های علما به آن تمسک می‌کنند. چنان‌چه پیامبر خدا می‌فرماید: «در آخرالزمان دغلبازان و فریب‌کارانی بیایند که حدیث‌هایی نو و روایت‌هایی جدید از دین بر شما بخوانند، آن‌چنان که نه شما و نه پدرانتان چنین حدیث‌هایی نشنیده باشید. پس دوری گزینید از آن‌ها، مبادا به دام تزویر و فریب‌شان بیافتید.»[4]

پی‌نوشت:

[1]. مختصر بصائر الدرجات، صفار قمی، اعلمی، تهران،  ص 190.
[2]. دلائل الامامة، طبری آملی صغیر، محمد بن جریر، بعثت، 1413ق، ص 342.
[3]. فتوحات مکیّه، ابن عربی، نشر مولی، الباب السادس و الستون و ثلاثمأة.
[4]. کنزالاعمال، علی المتقی ابن حسام الدین هندی، ناشر: دائرة المعارف العثمانیة، بعاصمة حیدر آباد، 1364 ق، حدیث 290324.