پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ متصوفه اصرار عجیبی بر کرامت سازی و جایگاه‌تراشی برای اقطاب و بزرگان خود دارند و این موضوع در سلاسل مختلف این فرقه بالسویه و یکسان است. این در حالی است که راه رسیدن به کشف و شهود و آنچه ایشان به نام کرامت از آن یاد می‌کنند بر هیچ شخصی بسته نیست و حتی عادی‌ترین افراد جامعه نیز با کوشش و ارتیاض نفس می‌توانند به آن دست یابند؛ گرچه راه دستیابی به آن از طریق الهی و شیطانی باز است و اسلام در مورد این زمینه حرف برای گفتن دارد. آموزه‌های اسلامی و رعایت جمیع آن به نحو احسن و داشتن اعتقاد صحیح کلامی که مورد قبول اسلام ناب است، خودبه‌خود انسان را به بلندترین و والاترین جایگاه‌ها می‌رساند و مقرب در درگاه حضرت باری‌تعالی می‌سازد.
بنابراین، این‌گونه کرامت سازی صوفیان، دلیل بر عدم توانایی ایشان برای توفیق در بندگی خدا و رسیدن به جایگاه در پیشگاه مقدس اوست؛ چراکه، نه تنها گاهی از راه‌های غیرشرعی طی طریق کرده‌اند، بلکه در اعتقادات هم کُمیت لَنگی داشته و بر مسیر صحیح اسلام ناب استوار نمانده‌اند و با برتری دادن اغیار بر یار صدیق و خلیفه‌ی بلافصل پیامبر اکرم یعنی امیرالمؤمنین علی (علیه السلام)، زمینه‌ی انحراف اساسی در دین را بنانهاده و در دره‌های تاریک گمراهی سقوط کرده‌اند.
همان‌طور که گفته شد سلاسل مختلف صوفیه، کرامت و کشف و شهود را دلیل بر حقانیت معرفی کرده و با نقل این موارد سعی در تطهیر چهره‌ی خود و جذب افراد به فرقه می‌کنند. برای مثال تذکره نویسان فرقه‌ی اویسیه در مورد عبدالله یمنی می‌نویسند: «اما بعد، معلوم باشد که آن بزرگوار را کرامات قوی و مقامات عالی در عالم ظاهر بود. روزی درویشان صائم بودند و از جنس طعام چیزی حاضر نبود. وقت افطار نزدیک شد و بزرگوار هنوز در بحر فنا غرق بود و درویشان در اضطراب، که نفس سگ! را از لقمه سیر کنند؛ (کنایه از پلیدی نفس انسان) این حال درویشان به بزرگوار کشف شد. برخاست و به سماع مشغول شد و از هر گوشه‌ی خرقه‌ی آن بزرگوار از اطعمه و اشربه گوناگون فروریخت به‌اندازه‌ای که درویشان رفع جوع و گرسنگی کردند و ظروفشان را پر کردند. بعدازآن گفتند: از بزرگوار بس است، تا آن بزرگوار بازایستاد».[1] کرامتی که با حاصل شدن طلب دنیوی، تمام می‌شود و آن حالت وجد و طرب منظور نظر صوفیانه که ناخواسته و از سر وصل به عالم ملکوت است، به درخواست مریدان پایان می‌پذیرد!
باور این مطلب که این‌گونه کرامت‌ها الهی بوده باشد، با عقاید ناب و شریعت اسلامی سازگار نیست و ازآنجاکه شریعت و طریقت در اسلام ناب و نه اسلامی که صوفیان آن را تعریف کرده‌اند، دو موضوع لاینفک و جدانشدنی از هم هستند؛ کرامت الهی به‌وسیله‌ی اعمال خلاف شرع به‌دست نمی‌آید و چگونه ممکن است از راهی که مبغوض شارع مقدس است توان به او نزدیک شد؟! این رفتار صوفیانه حتی در بین اهل سنت و عقلای ایشان نیز مذموم و ناپسند است. ابراهیم بن موسی بن محمد اللخمی الشاطبی (متوفی ٧٩٠ ه‍) در کتاب خود بنام «الاعتصام»، با هجمه به برخی عقاید متصوفه، می‌نویسد: «استناد کردن صوفیه به رؤیا در امر استخراج احکام شرعی بی‌اساس و نادرست است، و اجتماع صوفیه به غرض سماع و غنا و پایکوبی و دست‌افشانی از شریعت به دور می‌نماید.»[2] شافعی، مالک بن انس و ابوحنیفه، از بزرگان مذاهب اربعه در اهل سنت نیز هرکدام به نحوی این پدیده‌ی زشت را تقبیح کرده‌اند.[3]

پی‌نوشت:

[1]. دکتر محمد منیر عالم، تذکره بغراخانی (تذکره مشایخ اویسیه)، نشر مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، اسلام‌آباد 1418 ه ق، ص 14
[2]. عبدالرحمن بدوی مصری، تاریخ تصوف اسلامی، ترجمه افتخارزاده، نشر افراز، تهران 1389، صص 81 - 82 به نقل از کتاب الاعتصام
[3]. محمد غزالی، احیاء علوم دین، ترجمه حسین خدیوجم، نشر بنیاد فرهنگ ایران، تهران 1351، ج 2 ص 485