پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) در سن چهل سالگی به رسالت مبعوث شدند و از آن تاریخ به بعد به ترویج دین مبین اسلام پرداخته و شروع به جذب افراد و داخل کردن ایشان به دایره اسلام نمودند. این دعوت در ابتدا برای نزدیکان و عشیره خانوادگی ایشان رقم خورد و بعدها شامل افراد دیگر نیز گردید.[1] در این میان کسانی‌که موفق به دیدار با پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) شدند را صحابه نامیدند، و کسانی‌که فقط موفق به دیدار و یا مجالست با صحابه شدند را تابعین نام نهادند. تعریف صحابه و تابعین به‌‌صورت کامل و جامع در کتب مربوطه آمده است، و البته با یک گردش مختصر در اینترنت نیز می‌توان به اطلاعاتی در این خصوص دست یافت.

با سیر اجمالی در احوالات صحابه و تابعین به سادگی می‌توان فهمید، که همه ایشان از افراد متقی و پرهیزکار و یا حتی ارادتمند واقعی نسبت به پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) نبودند و در نهایت باید گفت که دارای اسلام حداقلی بودند؛[2] از این‌رو عمل همه اصحاب و تابعین نمی‌تواند ملاک و معیار برای دیگر مسلمانان باشد. اما از این نکته که بگذریم، اشکالات دیگری نیز بر عمل به روش اصحاب و تابعین وارد است و آن این‌که ایشان با توجه به نقل‌های تاریخی که اشتباهاتی را در زمینه‌های گوناگون تاریخ از آن‌ها ثبت و ضبط کرده، پس با قطع و یقین نمی‌توان از عمل ایشان پیروی کرد. در خصوص عمل نکردن صحابه نسبت به بعض امور نیز ایراداتی وارد است: اول این‌که شاید بوده و به دست ما نرسیده و دلیل دوم این‌که شاید بعضی از سنت‌های حسنه نیز در زمان‌های بعد متداول گشته و عمل نکردن صحابه نسبت به آن‌ها از باب مخالفت با امور فوق نبوده است.

خوب است در ادامه بحث به دو مورد اشاره کنیم و بحث را پی بگیریم: «اهداء ثواب و ختم قرآن برای پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) جایز نمی‌باشد، چون صحابه و تابعین چنین نکرده‌اند.»[3] و هم‌چنین: «مراسم میلاد پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) جایز نیست، چون خود حضرت، خلفای راشدین، صحابه و دیگر تابعین، چنین کاری انجام نداده و به همین روی این کار بدعت و حرام است»[4] در مورد قرائت قرآن نمی‌شود منکر ثواب‌هایی که بر آن مترتب است، شد و اهداء ثواب آن برای مرحومین نیز از باب فرستادن خیرات برای ایشان چیزی نیست که بگوییم چون صحابه انجام ندادند، پس دچار مشکل است. چرا که می‌توان گفت شاید هم صحابه انجام داده باشند و به دست ما نرسیده باشد. پس از این باب که امور فوق فی‌نفسه کار ثوابی هستند، شکی نیست و اگر ایشان (وهابیت) دلیلی بر منع از انجام آن توسط صحابه دارند، دلیل بیاورند.

پی‌نوشت:

[1]. مرکز تعلیمات اسلامی واشنگتن، «تاريخ اسلام از منظر قرآن: از بعثت تا هجرت پيامبر اسلام (ص)»، يعقوب جعفرى.
[2]. آیا همه صحابه بدون استثنا عادل بودند؟
[3]. أحمد بن عبد الرزاق الدویش، فتاوی اللجنه الدائمه للبحوث العلمیه و الافتاء، ج3، ص481، رقم4994
[4]. أحمد بن عبد الرزاق الدویش، فتاوی اللجنه الدائمه للبحوث العلمیه و الافتاء، ج3، ص10