پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ شاید زمانی که ابن الامیر صنعانی، اشعاری را در وصف محمد بن عبدالوهاب می‌سرود، کسی فکر نمی‌کرد، وی از راه خود پشیمان شده و به اعتقادات محمد بن عبدالوهاب پشت پا بزند. او شعرش را این‌گونه آغاز کرده بود.
«سلام علی نجد و من حلّ فیها‌             محمد الهادی لسنة احمد فیا‌.[1]
سلام بر نجد و آن‌ها که در نجد ساکن هستند؛ (و منظورم) محمد (بن عبدالوهاب) است، که به سنت احمد راهنمایی می‌کند.»
اما زمانی که از تکفیر بی‌حساب و کتاب، و اجازه و فتوا برای قتل و غارت و هدم مسلمانان خبر داد، تلاش کرد خود را از این جریان جدا کند و در سروده دیگری این‌گونه سرود:
«رجعتُ عن القول الذی قلتُ فی نجدی      فقد صح لی عنه خلاف الذی عندی.[2]
از گفته خویش درباره اهالی نجد برگشتم؛ خلاف آن‌چه گفته بودم، درباره او روشن شده.»
ابن الامیر البته خود یک سلفی بوده است و اندیشه سلفی را در یمن ترویج کرده است، ولی سلفی معتدلی است، که خود و اندیشه خود را به خون مسلمانان نیالوده است.
استاد فرمانیان در تحلیل این شخصیت این‌گونه بیان داشته‌اند: «محمد بن اسماعیل معروف به ابن‌الامیر صنعانی در 1109 قمری در یمن متولد شد و افکار سلفیان را از اساتید خود اخذ کرد و در سفری به مدینه آن را تقویت نمود و در بازگشت به یمن کتاب ضوء النهار حسن بن احمد جلال را که به روش سلفیان نوشته شده بود، تدریس كرد. در نهایت عمر وی، (محمد بن) عبدالوهاب ظهور کرد، ولی هنگامی‌که شنید وهابیت، به‌خاطر توسل و شفاعت، مسلمانان را قتل‌عام می‌کند، از حمایت خود پشیمان شد.»[3]
گویا این برگشت نادمانه ابن الامیر از فکر وهابیت، ناشی از اعتقادات تند و تکفیری ابن عبدالوهاب است. انسان منصف این تندروی را نمی‌تواند تحمل كند.
وجود چنین گرایش‌هایی از دل سلفیه و وهابیت می‌تواند موجبات بهبود هر چند اندک بیماری وهابیت باشد.

پی‌نوشت:

[1]. به نقل از شوكانی، الرسائل السلفیة فی احیاء سنة خیر البریه، قاهره: مكتبة ابن‌تیمیه، ج1، ص655
[2]. همان، ص655
[3]. مهدی فرمانیان، مقاله سلفیه و تقریب، مجله هفت‌آسمان، شماره 47، ص132،بی‌تا.