پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ عباس افندی، ملقب به عبدالبهاء و دومین رهبر فرقه‌ی بهائی، در سفر خود به ایالات متحده آمریکا، اظهارات عجیب و معناداری نسبت به سیاه‌پوستان بیان می‌دارد. افندی در نطق‌های خویش بر استعمار و استثمار سیاهان آفریقا توسط آمریکایی‌ها چشم بسته و غربی‌ها را در مظالم وحشیانه‌ای که با برده گرفتن و تجارت انسان در آفریقا انجام داده‌اند، تطهیر می‌کند.
عباس افندی، طی سخنرانی خود در «هوارد یونیورسیتی» (دارالفنون سیاهان) واقع در واشتنگتن، مورخ: 23/4/1912، چنین اظهار می‌دارد: «می‌خواهم مطلبی بگویم تا سیاهان ممنون از سفیدان شوند و سفیدها مهربان به سیاهان گردند. شما اگر به آفریقا بروید سیاههای آفریقا را ببینید، آن وقت می‌دانید که شما چقدر ترقی کرده‌اید. الحمدلله شما مثل سفیدانید. امتیاز چندانی در میان نیست، اما سیاهان آفریقا به منزله خدمه هستند. اول اعلان حریتی که برای سیاه‌ها شد، از سفیدان اِمریک بود. چه محاربه و جانفشانی کردند تا سیاه‌ها را نجات دادند و بعد سرایت به جاهای دیگر کرد. سیاهان اِفریک در نهایت اسارت بودند، ولی نجات شما سبب شد که آن‌ها نیز، نجات یافتند. یعنی دول اروپا، اقتدا به آمریکایی‌ها کردند، آن بود که اعلان حرّیت عمومی شد به جهت شما. سفیدان آمریکا چنین همّتی نمودند. اگر این همّت نمی‌بود، این حرّیت عمومی اعلان نمی‌شد. پس شما باید بسیار ممنون سفیدان آمریکا باشید و سفیدان باید بسیار به شما مهربان گردند، تا در مراتب انسانی ترقی نمایید و به اتفاق کوشش نمایید تا شما نیز ترقی فوق‌العاده نمایید و با هم امتزاج تام یابید. مختصر این است: شما باید بسیار اظهار ممنونیت از سفیدان نمایید که سبب آزادی شما در آمریکا شدند!...».[1]
در پاسخ به اظهارات جانب‌دارانه‌ی عباس افندی، لازم است در ادامه، به ذکر دو نکته‌ی مهم بپردازیم:
نکته‌ی اول: سیاه‌پوستان قاره‌ی آفریقا صدها، بلکه هزاران سال، هم‌چون دیگر ملّت‌های جهان آزاد بودند و حتی در حد خود، تمدن و فرهنگ داشتند و همین سفیدپوستان متمدن و مهربان! اروپایی و آمریکایی بودند که با زور و تزویر، به سرزمین آباء و اجدادی سیاهان آفریقا تجاوز کرده و آنان را با وحشیانه‌ترین شکل ممکن اسیر نمودند و برای بردگی و بهره‌کشی به آمریکا و اروپا بردند.
بنابراین، اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها، به چه حقی آن همه ظلم نسبت به سیاهان آفریقا روا داشته، تمدنشان را نابود، منابع‌شان را غارت، آن‌ها را به زور از خانه‌هایشان بیرون و به بردگی گرفتند![2] و آیا در مقابل، آفریقایی‌ها باید ممنون این رفتار باشند!
نکته‌ی دوم: درست در همان زمان که عباس افندی در آمریکا نقش مأمور تبلیغاتی سفیدپوستان را بازی می‌کرد، نه تنها در آمریکا و کشورهای اروپایی، بلکه حتی سیاهان آفریقا، در سرزمین خودشان نیز مورد تبعیض قرار گرفته و بعضاً شهروند درجه دو، به حساب می‌آمدند.[3] سخنان عبدالبهاء پیرامون عدالت آمریکایی‌ها، زمانی جالب می‌شود که حتی به اعتراف خود بهائیان در آن زمان، تبعیض نژادی در آمریکا، بیداد می‌کرده![4]
با این حال، می‌بینیم که عبدالبهاء برای جلب رضایت سرمایه‌داران آمریکایی، دم از عدالت آمریکا در برخورد با سیاهان می‌زند و این همه رنج و مصیبتی را که آمریکایی‌ها و کشورهای غربی بر سیاهان آفریقا وارد ساختند، نادیده می‌گیرد و به سیاهان آمریکا توصیه می‌کند که باید شکرگذار سفیدپوستان آمریکایی باشید!

پی‌نوشت:

[1]. عباس افندی، خطابات، ج 2، ص 142-141.
[2]. دکتر عبدالهادی حائری، پژوهشگر معاصر، پیرامون جنایات دولت‌های استعماری غرب، از جمله آمریکا در آفریقا، بحثی مستند و تکان دهنده دارد: عبدالهادی حائری، نخستین رویاروییهای اندیشه‌گران ایران با دو رویه تمدن برژوازی غرب، صص 74-65.
[3]. در مورد تبعیض خشن انگلیسی‌ها نسبت به مردم آفریقای جنوبی، مطالعه‌ی این کتاب پیشنهاد می‌شود: روث فرست، آفریقای جنوبی (سرمایه‌گذاری غرب در آپارتهید)، ترجمه علی کشتگر، ص 47-41.
[4]. بدایع الآثار (سفرنامه عبدالبهاء به اروپا و آمریکا)، ص 37. همچنین ج 1، ص 62. همچنین ج 1، ص 388.