پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ اکتفا به مداحی و سینه‌زنی از جمله آسیب‌های شکلی مجالس عزاداری است. گرچه از این‌که می‌بینیم جوانان به جای شرکت در مجالس گناه در این مجالس حضور می‌یابند، خوشحالیم و این حضور را در مسیر تقویت دین می‌دانیم، ولی معتقدیم اگر این شورها با شعور گره نخورد، از ماندگاری لازم برخوردار نخواهد بود و اندک اندک از محتوای آن‌ها کاسته و در دراز مدّت، شکل و سوی دیگری به‌خود خواهد گرفت و نتایج نامطلوبی باقی خواهد گذارد؛ در حالی‌که یکی از اهداف اساسی مجالس عزای سیدالشهداء (علیه السّلام) ایجاد فرصت‌های مناسب برای بیان احکام و معارف اهل بیت (علیهم السّلام) و توجه دادن مردم به دین و وظایف اسلامی آن‌هاست.

به‌وضوح دیده می‌شود که اهل بیت (علیهم السّلام) در روایات متعددی بر این موضوع تاکید داشته‌اند، که دوست دارند مجالسی با محتوای غنی و بلند به نام آن‌ها شکل گیرد و در آن‌ها مطالب ارزشی و روشنگرانه بیان شود. امام صادق (علیه السّلام) به عبدالله بن حمّاد بصری فرمود: «به من خبر داده‌اند که گروهی از مردان و زنان کوفه و غیر کوفه در نیمه شعبان به زیارت امام حسین (علیه السّلام) رفته و بر آن حضرت ندبه و زاری می‌نمایند؛ از این گروه، برخی به قرائت قرآن، برخی به نقل قضایا و حوادث واقعه‌ی کربلا، برخی به ندبه و زاری پرداخته و گروهی نیز به خواندن مراثی مبادرت می‌ورزند. عرض کردم: آری! فدایت شوم من شاهد چنین وقایعی بوده‌ام. حضرت فرمودند: خدا را سپاس که در میان مردم کسانی هستند که سوی ما کوچ کرده، مدح و مراثی ما را می‌گویند و از نزدیکان ما بوده و در مقابل دشمن ما قرار دارند و طعن گروه اول را دفع می‌کنند، ولی دیگران ایشان را هلاک کرده و کار و عملشان را تقبیح می‌نمایند.»[1]

معلوم می‌شود که اهل بیت (علیهم السّلام) دوست داشته‌اند، تا در کنار خواندن مراثی و مصیبت آن بزرگواران، معارف قرآنی، نقل حوادث و وقایع کربلا و دیگر مناقب اهل بیت (علیهم السّلام) گفته شود. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) اگر به مسجد وارد می‌شد و حلقه‌ای از عالمان و حلقه‌ای از عابدان می‌دید، در حلقه‌ی عالمان شرکت می‌فرمود،[2] و این به‌معنای توجه خاص آن حضرت به مجالس معرفتی بود، که این‌گونه جلسات امروزه هم می‌تواند همراه با بیان مراثی و مصائب اهل بیت (علیهم السّلام) نقش معرفت‌مداری خود را ایفا نماید. یقیناً حضور مداحان عزیز و بلبلان مخلص بوستان اهل بیت (علیهم السّلام) موجب جذب هر چه بیشتر جوانان در این مجالس و گرمابخشی هر چه بیشتر به آن‌ها می‌گردد، امّا سخن این است که باید هم‌چون گذشته هر کسی به وظیفه‌ی خود آگاه و کار خود را انجام دهد؛ خطیب برای مردم از قرآن، حدیث، فقه و احکام بگوید، مداح هم مداحی و مرثیه‌سرایی کند، که در این صورت، شور و شعور با هم آمیخته و رهبری دین و اندیشه‌ی جوانان به دست عالمان دین شناس و حوزه‌های علمیه خواهد بود و از چالش‌های فرهنگی مصون خواهد ماند.

پی‌نوشت:

[1]. وسائل الشیعة، شیخ حر عاملی، مؤسسة آل البیت، قم، ج 14ف ص 599.
[2]. بحارالأنوار، علامة مجلسی، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، ج 1، ص 206.