پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ برخی صوفیان عصر ما قائل به ولایت نوعیه هستند. یعنی بر این اعتقادند که هرکس به فنای فی الله برسد از اولیاء الله شده و مردم برای هدایت شدن و پیمودن مسیر حق و سیر و سلوک باید به دامن او درآویزند و از وی تبعیت مطلق کنند.
در این بین اقطاب و رؤسای فرقه‌ی منحرف گنابادیه چون خود را شیعه می‌دانند، نمی‌توانند ولایت امام عصر (ارواحنافداه) را منکر شوند و می‌گویند: «چون اکنون امام زمان (عجل الله فرجه) در دسترس مردم نیست و از منظر مردم غائب است، حضرتش، به دستور خدا ما (اقطاب گنابادیه) را به جهت هدایت و دستگیری از عموم انتخاب کرده و مردم برای رسیدن به معرفت و حقیقت خداوند، حتماً باید از ما پیروی و تبعیت کنند؛ در غیر این صورت مسیر باطل پیموده و گمراه خواهند شد»!
سلطان محمد گنابادی، پایه‌ریز این فرقه‌ی منحرف در رابطه با ادعای نیابت قطب صوفیه از امام زمان (عجل الله فرجه) گفته است: «حضرت قائم (عجل الله فرجه) فرزند صلبی جناب امام حسن عسکری (علیه السلام) حیّ و قائم و مهدی آخرالزمان است و او است (امام زمان) که در هر زمان به واسطه‌ی مشایخ هدایت خلق می‌کند چون هنوز انظار خلق استعداد رؤیت آن بزرگوار را ندارد».[1]
اما وقتی بعضی از اتباع گنابادیه و بزرگان این فرقه به موروثی شدن مقام قطبیت اعتراض می‌کنند؛ ملاسلطان حق اعتراض را برای احدی ثابت نمی‌داند و این جانشینی را دستور خدا دانسته و همه را به تبعیت از آن ملزم می‌کند.
وی می‌گوید: «زبان اعتراض بر گفت و فعل شیخ ببندد که آنچه او کند به تحدیث ملک و الهام دل کند و حکمتش را خود بر تو ظاهر سازد، قال فان اتبعنی فلا تسئلنی عن شی حتی احدث لک منه ذکرا و اگر سبقت گیرد و تسرع در مسئلت نماید به جواب هذا فراق بینی و بینک مبتلا گردد، زیرا که اگر شیخ منصوب از جانب خدا باشد، یقین داند که آنچه او کند و گوید، موافق شرع و مخالف هوای باشد اگرچه در نظر او مخالف نماید».[2]
محمد حسن بیچاره‌ی گنابادی، معروف به صالح علیشاه، قطب سوم این فرقه‌ی منحرف، با در پیش گرفتن راه اسلاف، اقطاب و مشایخ صوفیه را نماینده، جانشین و خلیفه الله بر روی زمین می‌پندارد و می‌گوید: «باید سلسله ولایت وجود داشته باشد، زیرا همیشه باید بین مردم و از جنس مردم یک نفر باشد که از تمام مردم صالح‌تر و مؤمن‌تر بوده و با مقام الوهیت سر و کار داشته و بتواند مردم را آگاه نماید و این شخص خلیفه و نماینده‌ی خداست».[3]
سخن صالح علیشاه را به صحبت‌های ملاسلطان گنابادی پیوند می‌دهیم تا قفل اعتقاد ایشان در مورد ولایت نوعیه رمز گشایی شود. سلطان علیشاه مدعیست که راه ورود به ولایت امام عصر(ارواحنا له الفدا)، تبعیت محض از شیخ مجاز (یعنی قطب صوفیه) است، و اگر کسی این موضوع را نپذیرد و اطاعت نکند، در واقع ولایت امام معصوم (علیه السلام) را نپذیرفته و به مرگ جاهلیت از دنیا خواهد رفت! وی می‌گوید: «ای عزیز من اگر خواهی که راه به ملکوت جویی و از نور ملکوت مستنیر شوی و در تحت لوای حضرت قائم(عجل الله فرجه) داخل شوی و مجاهد فی سبیل الله باشی، از رقیب نفس بیرون شو و خود را بر فتراک ولایت بند و دست به دست شیخ مجاز ده و آن صورت ملکوتی را به دل خود وصل کن».[4]
بنا بر روایات متعدد و اخبار صحیح از شیعه، حضرت ولی عصر (ارواحنا له الفدا) پس از مرگ آخرین نائب خاص خود یعنی علی بن محمد سمری (رحمه الله) احدی را جانشین و یا نائب خود ندانسته و به کسی وصیت ننموده‌اند و برای جلوگیری از اقداماتی نظیر ادعای اقطاب منحرف تصوف، کسانی را که ادعای مشاهده و نیابت کنند را لعنت نموده و کذاب معرفی کردند: «أَلَا فَمَنِ ادَّعَى الْمُشَاهَدَةَ قَبْلَ خُرُوجِ السُّفْيَانِيِّ وَ الصَّيْحَةِ فَهُوَ كَاذِبٌ مُفْتَر».[5]

پی‌نوشت:
[1]. نابغه علم و عرفان، تابنده، سلطان‌حسین، انتشارات حقیقت، ص195
[2]. سعادتنامه، [منبع الكترونيكي]، موسسه تحقيقات و نشر معارف اهل البيت (ع( ص 111
[3]. یادنامه صالح، هیات‌تحریریه‌کتابخانه‌صالح، چاپ80 تهران، ص 163
[4]. بشارت المؤمنین، سلطان علیشاه گنابادی، نشر سمت، مقدمه ص 22
[5]. الإحتجاج على أهل اللجاج، مرحوم طبرسی، ج‏2، ص478 و كمال الدين و تمام النعمة، ج‏2، ص 516