پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ در آيه 7 سوره بینه، به گروهی از بهترین مخلوقات، در نقطه مقابل آیات قبلش اشاره می‌شود، «اِنَّ الَّذِينَ آَمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُولَئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ [بینه/7] كسانى كه ايمان آورده‌اند و كارهاى شايسته مى‌كنند بهترين آفريدگانند». و سپس پاداش آن‌ها را در چند جمله كوتاه بيان مى‌نماید.
قابل توجه اين‌كه در مورد مؤمنان سخن از انجام اعمال صالح نيز به ميان آمده كه در حقيقت ميوه درخت ايمان است، اشاره به اينكه ادعاى ايمان، به تنهائى كافى نيست، بلكه اعمال انسان بايد گواه بر ايمان او باشد، ولى كفر به تنهایى هر چند توأم با عمل ناصالحى نيز نباشد، مايه سقوط و بدبختى است، گذشته از اين كفر معمولاً مبدأ انواع گناهان و جنايات و اعمال خلاف نيز مى‌شود. تعبير (اولئك هم خير البرية) به خوبى نشان مى‌دهد كه انسانهاى مؤمن و صالح العمل حتى از فرشتگان برتر و بالاترند، چرا كه آيه مطلق است، و هيچ استثنائى در آن نيست، و آيات ديگری از قرآن نيز گواه بر اين معنى مى‌باشد.
در مورد مصداق خیرالبریة، روایات بسیاری وارد شده که منظور، على (عليه السلام) و شيعيانش می‌باشند. در روايات فراوانى كه از طرق اهل سنت و منابع معروف آنها، و همچنين در منابع معروف شيعه نقل شده، این آيه، به على (عليه السلام) و پيروان او تفسير شده است. «حاكم حسكانى» كه از دانشمندان معروف اهل سنت در قرن پنجم هجرى است اين روايات را در كتاب معروفش (شواهد التنزيل) با اسناد مختلف نقل مى‌كند، و تعداد آن بيش از بيست روايت است. «... عن ابن عباس قال: لما نزلت هذه الآية: (إن الذين آمنوا وعملوا الصالحات أولئك هم خير البرية) قال النبي (صلى الله عليه و آله و سلم) لعلي: هو أنت وشيعتك، تأتي أنت وشيعتك يوم القيامة راضين مرضيين! ويأتي عدوك غضابا مقمحين قال (علي): يا رسول الله ومن عدوي؟ قال: من تبرأ منك ولعنك ثم قال رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلم): من قال: رحم الله علياً يرحمه الله.[1] از ابن عباس نقل مى‌کند: هنگامى كه این آيه نازل شد، پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) به على (عليه السلام) فرمود: منظور از اين آيه تو و شيعيانت هستيد كه در روز قيامت وارد عرصه محشر مى‌شويد، در حالى كه هم شما از خدا راضى و هم خدا از شما راضى است و دشمنت خشمگين وارد محشر مى‌شود و به زور به جهنم مى‌رود.» و «... عن أبي برزة قال: تلا رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلم): (إن الذين آمنوا وعملوا الصالحات أولئك هم خير البرية) قال: هم أنت وشيعتك يا علي وميعاد ما بيني وبينكم الحوض.[2] از ابوبرزه نقل کرده است كه وقتى پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) اين آيه را قرائت كرد، فرمود: آنها تو و شيعيانت هستيد، اى على! و وعده من و شما كنار حوض كوثر است.»
«... عن جابر بن عبدالله الأنصاري قال: كنا جلوساً عند رسول الله إذ أقبل علي بن أبي طالب، فلما نظر إليه النبي قال: قد أتاكم أخي. ثم التفت إلى الكعبة فقال: ورب هذه البنية إن هذا وشيعته (هم) الفائزون يوم القيامة. ثم أقبل علينا بوجهه فقال: أما والله إنه أولكم إيمانا بالله وأقومكم بأمر الله، وأوفاكم بعهد الله وأقضاكم بحكم الله وأقسمكم بالسوية وأعدلكم في الرعية وأعظمكم عند الله مزية. قال جابر: فأنزل الله (إن الذين آمنوا وعملوا الصالحات أولئك هم خير البرية) فكان علي إذا أقبل قال أصحاب محمد: قد أتاكم خير البرية بعد رسول الله.[3] از جابر بن عبدالله انصارى آمده است كه ما خدمت پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) كنار خانه خدا نشسته بوديم، على (عليه السلام) به سوى ما آمد، هنگامى كه چشم پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) به او افتاد فرمود: برادرم به سراغ شما مى‌آيد سپس رو به كعبه كرد و فرمود: به خداى اين كعبه قسم كه اين مرد و شيعيانش در قيامت رستگارانند، سپس رو به سوى ما كرد و افزود: به خدا سوگند او قبل از همه شما به خدا ايمان آورد، و قيام او به فرمان خدا بيش از همه شما است، وفايش به عهد الهى از همه بيشتر، و قضاوتش به حكم الله افزونتر، و مساواتش در تقسيم (بيت المال) از همه زيادتر، عدالتش درباره رعيت از همه فزون‌تر، و مقامش نزد خداوند از همه بالاتر است. جابر مى‌گويد: در اينجا خداوند آيه (ان الذين آمنوا و عملوا الصالحات اولئك هم خير البرية) را نازل فرمود و از آن به بعد هنگامى كه على (عليه السلام) مى‌آمد، ياران محمد (صلى الله عليه و آله و سلم) مى‌گفتند: بهترين مخلوق خدا بعد از رسول الله آمد!»
(نزول اين آيه در كنار خانه كعبه منافات با مدنى بودن سوره ندارد، زيرا ممكن است از قبيل نزول مجدد، و يا تطبيق بوده باشد، به علاوه بعيد نيست كه نزول اين آيات در سفرهایى كه پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) از مدينه به مكه آمده است واقع شده باشد، به خصوص اينكه راوى روايت جابر بن عبد الله انصارى است، كه در مدينه به حضرت ملحق شد، و اطلاق مدنى بر اين گونه آيات بعيد نيست).
در درالمنثور آمده: «این شأن نزول از جابر بن عبدالله و ابوسعید خدری نقل شده است.» همچنین از «ابن عباس» نقل شده است كه وقتى آيه (ان الذين آمنوا و عملوا الصالحات اولئك هم خير البرية) نازل شد، پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) به على فرمود: آن تو و شيعيان تو در قيامت مى باشيد كه هم شما از خدا خشنود هستيد و هم خدا از شما خشنود! سیوطی در حديث ديگرى از ابن مردويه از على (عليه السلام) نقل مى‌كند كه پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) به من فرمود: آيا اين سخن خدا را نشنيده اى، كه مى‌فرمايد: كسانى كه ايمان آورده و اعمال صالح انجام داده‌اند بهترين مخلوقاتند؟ اين تو و شيعيان تو هستيد، و وعده گاه من و شما كنار حوض كوثر است، هنگامى كه من براى حساب امت‌ها مى‌آيم و شما دعوت مى‌شويد، در حالى كه پيشانى سفيد و شناخته شده‌ايد.»[4] بسيارى ديگر از دانشمندان اهل سنت نيز همين مضمون را در كتب خود نقل كرده‌اند: از جمله «خوارزمى» در مناقب[5] و «طبرى» در تفسيرش[6] و «ابن صباغ مالكى» در الفصول المهمه[7] و «شوكانى» در فتح القدير[8] و «قندوزى» در ينابيع المودة[9] ذيل آيات مورد بحث و جمعى ديگر.
كوتاه سخن اينكه حديث فوق از احاديث بسيار معروف و مشهور است كه از سوى غالب دانشمندان و علماى اسلام پذيرفته شده، و اين فضيلتى است بزرگ و بى‌نظير براى على (عليه السلام) و پيروانش؛ ولی «ابن تیمیه» که نمی‌تواند فضیلتی را برای امیرالمؤمنین (علیه السلام) ببیند و تحمل نماید، و ایرادی که به تمام احادیث فضایل امیرالمؤمنین می‌گیرد، در اینجا تکرار می‌نماید و می‌گوید: «والجواب من وجوه أحدها المطالبة بصحة النقل وان كنا غير مرتابين في كذب ذلك لكن مطالبة المدعي بصحة النقل لا يأباه إلا معاند ومجرد رواية أبي نعيم ليست بحجة باتفاق طوائف المسلمين؛ الثاني أن هذا مما هو كذب موضوع باتفاق العلماء وأهل المعرفة بالمنقولات.[10] حدیث باید صحیح باشد، حتی اگر ما شکی در دروغ بودنش نداشته باشیم، از کسی که ادعا دارد، طلب بیّنه می‌کنیم، که ثابت کن حدیث درست است، و با یک روایت از ابونعیم، (همه طوایف مسلمین قبول دارند که) مطلبی ثابت نمی‌گردد؛ همچنین این حدیث از موارد اتفاقی است که همه علما و حدیث شناسان، آن را دروغ و ساختگی می‌دانند».
ما پس از شواهدی که ذکر نمودیم، دیگر سخنی نمی‌گوییم و خود می‌توانید افتضاحی که در سخن «ابن تیمیه» که نشان از بی‌سوادی او و یا کوری او از روی تعصب است، مشاهده نمایید.

پی‌نوشت:

[1]. شواهد التنزيل لقواعد التفضیل، حاکم حسکانی، مجمع إحياء الثقافة الإسلامية، 1411ق، ج2، ص460.
[2]. همان، ص465.
[2]. همان، ص473.
[4]. الدر المنثورفی التفسیر بالمأثور، سیوطی، بیروت: دار المعرفة للطباعة والنشر، ج6، ص379.
[5]. المناقب، خوارزمي، قم: مؤسسة النشر الإسلامي، 1414ق، ص111.
[6]. جامع البیان فی تأویل آی القرآن، طبری، بیروت: دار الفكر للطباعة والنشر والتوزيع، 1415ق، ج30، ص335.
[7]. الفصول المهمه فی معرفة الائمه، ابن صباغ مالکی، قم: دار الحديث للطباعة والنشر، 1422ق، ج1، ص576.
[8]. فتح القدیر، شوکانی، عالم الکتب، ج5، ص477.
[9]. ینابیع المودة لذوی القربی، قندوزی، دار الأسوة للطباعة والنشر، 1416ق، ج1، ص197 و ج2، ص357.
[10]. منهاج السنة، ابن تیمیه، مؤسسه قرطبه، 1406ق، ج7، ص259.