آسيب شناسي مشترك
باور تناسخ در ادیان هندی، نفوذ عمیق و وسیعی داشته و دارد. مفهوم سنساره یا گردونه بازپیدایی، تولّدها و مرگهای پیدرپی که برای همیشه ادامه خواهد داشت، در میان تمام ادیان و نظام‌های فلسفی هند مشترک است. فقط در دین ودایی است که به اعتقاد صاحبنظران، اندیشه «سنساره» وجود ندارد. به اعتقاد پژوهشگران، تناسخ به عنوان...
در دهه‌های اخير شاهد رشد فرقه‌های عرفانی در سطح جهانی بوده‌ايم كه كشور ما نيز تحت تأثير آن‌ها قرارگرفته است. عواملی همچون رشد ارتباطات و اطلاعات، سرخوردگی از عقلانيت مدرن، شكست نظام‌های مادی، فراغت بيش‌ازحد، تنوع‌طلبی‌های بی‌مورد، برنامه‌های نظامی و اطلاعاتی، افزايش تحير و سرگردانی بشر به دليل عدم دسترسی به حقيقت و... منجر به ايجاد...
از میان دانشمندان و نویسندگان مسلمان می‌توان به مؤلفان کتابهای فِرَق اشاره کرد که تناسخیان را خارج از مسلمانان دانستهاند. عبدالقاهر بغدادی تناسخ را در زمره اعتقاداتی میآورد که موجب خروج فرد از اسلام میشود، و ابنحزم بر ردّ اندیشه تناسخ در میان مسلمانان ادّعای اجماع میکند. در کنار باور تناسخ همیشه باور دیگری وجود دارد که در تقریر تناسخ...
تعاريفی که در کتب عرفا، برای عرفان بيان شده، بسیار متفاوت است و نمیتوان در يک عبارت منسجم ذکر کرد؛ زیرا هر عارفی، در پاسخ به اين پرسش که حقيقت عرفان چيست، پاسخی مناسب با حالات مخاطب و پرسش‌گر داده است؛ مثلاً در برابر مخاطب جاهطلب، عارف پاسخ می‌دهد: عرفان ترک جاه و پرهيز از شهرت‌‌طلبی است. اينگونه تعاريف را نمیتوان...
از شکلگیری عرفان حلقه که نام دیگرش عرفان کیهانی است، کمتر از یک دهه میگذرد. این جریان از حدود پنج سال گذشته به صورت جدی در کشور شروع به فعالیت و برگزاری دورهها و کلاسهایی نموده است. محمدعلی طاهری پایهگذار و مؤسس اصلی این فرقه شناخته شده و کتابهای اصلی این گروه هم به نام وی است. از جمله...
انتقال نفس از بدنی به بدن دیگر نشئه مادّه بهگونهای که پس از مرگِ بدن دوم، وارد بدن سوم شود؛ از آن نیز به بدن بعدی و همینگونه ادامه یابد، بدون اینکه از این چرخه رها شود. بدنی که روح به آن منتقل میشود، گاهی بدن انسان است، گاهی حیوان و گاهی نبات، یا حتی ممکن است جماد باشد. راه انتقال نیز غالباً به این صورت است که روح جدا شده از بدن پیشین به جنین انسان یا حیوان یا به سلول نبات منتقل میشود.»
درباره موجبات و انگیزههای اعتقاد به تناسخ چندین وجه می‌توان ذکر کرد: گروهی که به معاد باورمند هستند، برای پاسخ به برخی شبهات درباره شرور و عدل الهی، به دامان تناسخ غلتیدهاند. مهمترین دلیل باور به تناسخ، دوری از معادباوری است. این گروه که نمیتوانند زندگی انسان در دنیا را بدون رستاخیز تصور کنند به تناسخ قائل شدهاند. گروهی نیز تناسخ را کیفر...
تناسخ از ماده «نسخ» است که در معانی چون زدودن، از بین بردن، از میان برداشتن، باطل کردن، تحول و انتقال به کار رفته است. ولی در دین‌واره‌ها تناسخ دارای معانی و اصطلاحات گوناگونی است. به صورت اجمالی می‌توان آنرا با بازتنیابی یا زندگی دوباره دنیوی مترادف دانست. معتقدین به تناسخ بر این باورند که پس از مرگ، بار دیگر روح در تن دیگری حلول کرده، به زندگی...
ودانتا یا پایانراه وداها در ابتدا نام دیگر «اوپانیشادها» (از کهن‌ترین متون مینوی آئین هندو هستند که به دوره برهمایی بازمی‌گردند.) بود؛ اما با گذر زمان، دامنه آن گسترده شد و تمامی آرا و اندیشههایی را که بر مبنای اوپانیشادها بود در برگرفت. از آنجا که اوپانیشادها در ابتدا متعدد بودند، بادارایانا (Badarayana) این کتابها را در قالب برهماسوترا (Brahma-sutra) و طی...
این شبهآیین، اصولاً بر اساس تناسخ بنا نهاده شده است. هر دالایی لاما که از دنیا میرود بار دیگر تجسّم بودای بزرگ در فرد دیگری رخ داده و دالایی لاما میشود. دالایی لامای کنونی، «تنزين گياتسو» (Tenzin Gyatso) مشهور به دالايی لامای چهاردهم در خانوادهای کشاورز در استان «آمدو» در شمال شرقی تبت متولّد شد. تبتی‌ها بر اين باورند که بعد از درگذشت یک...
مکتب می مام سا (Purva Mimamsa) برخلاف مکتب ودانتا که بر جنبه عقلانی فرهنگ ودایی تکیه دارد، بیشتر محصول وجه آیین و مناسک‌گرایانه این فرهنگ میباشد. این مکتب بر آن است از راه فلسفه، آیین و مناسکگرایی، ودایی را پا برجا نگاه دارد. باورهایی که از درون این مکتب میتراود با دیگر باورهای آیینهای هندی تفاوت چندانی ندارد اما گونهگونی آن با دقت آشکار میشود...
اسلام مانند دیگر ادیان بزرگ توحیدی، تناسخ را مردود و باطل میداند؛ اما فرقههایی در اسلام و میان مسلمانان بهوجود آمدهاند که به نوعی به تناسخ قائل شده و از آن دفاع میکردهاند. ابنحزم اندلسی در کتاب معروفش به نام «الفصل فی الملل و ألاهواء و النحل» که در سه جلد پرحجم به چاپ رسیده است، طی بحثی با عنوان: «الکلام علی من قال بالتناسخ» از قول...
وين دبليو داير (wayne.w.dyer) متولّد آمریکا با دوران کودکی مشقتبار، دارای پیشینهای از نظامیگری و استادی دانشگاه، چمنزنی، پخش روزنامه، صندوقداری و شاگردی سوپر مارکت توانسته با نوشتههای فراوانش در میان جنبشها جایگاهی فراهم آورد. وين داير در جوانی درحالیکه اعتياد به الکل و مواد مخدر با زندگی او پيوند خورده بود، توانست در سايه مديتيشين و...
سوامی ساتيا سای بابا، نماد يکی از فرقه‌های عرفانی-وارداتی فعال و نسبتاً جذاب در ايران است که از عرفان‌های هندی، خصوصاً بودا به شدت متأثر است. سای بابا، پیامبرِ دروغینِ این فرقه انحرافی، در سال 1926 در جنوب هند به دنيا آمد. برای او معجزات (تردستی‌های) فراوانی ذکر کرده‌اند؛ از جمله خلق و ايجاد اشيايی مثل انگشتر، قرارگرفتن ميان زمين و آسمان، بهطوریکه...