فرقه اهل حق مسلک خود را یکی از سلسله های عرفانی شریعت محمدی می دانند و توحید را از اصول پنج گانه اعتقادی خود به شمار می آورند اما درباره خداوند دچار انحراف شده و دیدگاهی برخلاف آموزه های توحیدی اسلام دارند و به خداوند نسبت ناروای تشبیه و تجسیم داده و قائل به جسمانیت ذات الهی شده اند؛ در حالی که از نظر اسلام خداوند منزه ازهرگونه تشبیه و تجسیم است.

اکثر اندیشه‌ها و باورهای اهل حق چنان با افسانه‌سازی و نقل‌های اساطیری همراه بوده است که در باور بسیاری از پژوهشگران و منتقدان این فرقه، اهل حق مسلکی است که بر پایه افسانه‌سازی و خرافه‌گویی استوار است. اما پیروان و سرسپردگان مسلک اهل حق که مسیر تعصب کورکورانه را پیش گرفته‌اند، از دیدگاه مذکور برآشفته شده و آن را قبول ندارند.

با بررسی منابع مطالعاتی فرقه اهل حق متوجه می‌شویم که پیروان این فرقه به "مسخ " قائل هستند و معتقد هستند که روح و روان برخی از سرسپردگان این مسلک به جسم گاو، گوزن، مار و مور و سایر حیوانات، درآمده‌اند. برخی از اندیشمدان این فرقه القاء می‌کنند که مسخ ریشه در قرآن دارد و حال آنکه حقیقت مسخ قرآنی با آنچه اهل حق و سایر قائلین به دونادون و تناسخ می گویند، فرق می‌کند.

پیروان فرقه اهل حق قائل هستند که یکی از حکمت‌های دونادون، دریافت مجازات اعمال و کردار ناپسند و پاداش کردار نیک است. به این صورت که انسان هزار و یک جامه عوض می‌کند و با گردش در جامه‌های مختلف جزای اعمال گذشته خود را می‌بیند. بنابراین اگر در دنیا دچار گرفتاری و رنج و مشقتی می‌شود به خاطر اعمال گذشته است.

نورعلی الهی، یک‌باره به مشاغل اجتماعی و اداری روی آورد. او، در یکجا علت ورود خود به امور اداری را، دستور سلطان اسحاق دانسته اما او درجایی دیگر در سخنی متناقض با ادعای قبلی خود، علت ورود به مشاغل اداری را، ترس از دستگیری توسط دولت وقت، اعلام می‌کند.

پیروان و سرسپردگان اهل حق، همواره با خرافه‌گویی و داستان‌سرایی بزرگان و مرشدان خود را یاد می‌کنند. مجید القاصی، یکی از نویسندگان اهل حق با بیان مطالبی، تا حدودی اشاره به برخی از واقعیات زندگی سلطان اسحاق و یاران او می‌کند و زندگانی آنان را از حالت افسانه‌ای و تخیلی خارج می‌کند.