كتاب ايقان به گفته ي شوقي افندي، بزرگترين وقديمي ترين كتاب بهائيت محسوب مي شود.
اين كتاب توسط ميرزا حسينعلي بها براي اثبات دعاوي سيد علي محمد باب در سالهاي 1277 يا 1278 يا1280هجري قمري نوشته شده است.
نويسنده در اين كتاب خود را "خادم فاني" و عبد فاني" وبرادر كوچكتر خودش را كه جانشين باب بوده" مصدر امر "و"كلمه مستور" " وباب را "نقطه" ناميده است.اين كتاب نشان از اعتقاد راسخ نويسنده به دعاوي سيد باب دارد بدون اينكه براي خود كوچكترين حق و مقامي قائل باشد.
او اين كتاب را براي خال و دايي بزرگ سيد باب يعني سيد محمد تاجر شيرازي نوشت (موقعي كه وي براي زيارت عتبات عاليات به عراق آمده بود) تا او را هم بابي گرداند.اما اين كتاب هيچ تاثيري در او نداشت و همچنان بر عقيده ي پدران خويش استوار بود تا اينكه از دنيا رفت و بنا بر وصيتش در حرم مطهر حضرت شاهچراغ شيراز مدفون گرديد كه شاهد بر مسلماني اوست.
شوقي گفته است ميرزا حسينعلي خواسته است با نوشتن اين كتاب گامي در جهت تكميل كتاب "بيان "بردارد كه قرار بوده در نوزده واحد و361 باب باشد ولي نا تمام و ناقص بوده و همچنان ناقص مانده است.
ميرزا حسينعلي در سال 1308 (يك سال پيش از فوت) پسرش ميرزا محمد علي غصن اكبر را به همراه ميرزا آقاجان خادم منشي حضور را از عكا به بمبئي فرستاد تا آثار خطي او را به چاپ رساند.او چنين كرد (و از اين بابت حق بزرگي بر گردن بهائيان دارد اگر چه او را بعد ها بخاطر اختلاف با عباس عبدالبها پسر ديگر كه زمام بهائيان را به دست گرفت ناقض و ملعون ناميدند) و بعد از چاپ اعلان نمود همه ي نسخ قبلي بي اعتبار است و بايد نسخه هاي ديگر بر اساس آن تصحيح شود.
او اين كتاب را بعد از مراجعت از كوههاي سليمانيه به بغداد نوشت زماني كه بخاطر بدبيني هاي بابيان به او به جهت توطئه براي كنار زدن برادر كوچكترش از جانشيني باب ناگزير شده بود با عنوان درويش محمد بطور ناشناس دوسالي را به آن نواحي به ميان دراويش سني برود و تاثير اين مجالست وهمنشيني با دراويش در عبارات كتابش كاملاً پيداست.
استاد محيط طباطبائي معتقد است اين رساله ي تقليدي از اسلوب انشاي فارسي منسوب به سيد باب بوده كه نويسنده اش مي خواسته حقانيت امر سيد باب را اثبات و در ضمن مشق و تمريني از كار تكميل بيان فارسي كرده باشد.
در سال 1310 نسخه اي ديگر از ايقان انتشار يافت كه با اين چاپ تفاوت هايي داشت زيرا ديگر اختلافات دروني بهائيان و ازليان بالا گرفته بود و برخي عبارات بها در ايقان درباره برادرش مي توانست متمسك خوبي براي ازليان باشد كه خود داستان مفصلي دارد و نيز صد ها مورد انتقاد از لحاظ املا و انشا و كيفيت روايت ونقل كه بايد تصحيح مي شد در اين چاپ تغيير يافت.
نقدهاي گوناگوني از حيث ادبي و مفهومي بر اين كتاب نوشته شده است.بعضي 84 خطا و بعض ديگر 154 اغلاط و اختلافات لفظي و معنوي نسخه هاي چاپي و خطي و برخي تصرفات در آيات قرآني را نشان داده و مباني استدلال هاي آن را با منطق وعقل نقض كرده اند