چهره های شاخص اهل حق
بعد از پایه ریزی مبانی اولیه اهل‌حق توسط سلطان اسحاق، وی اقدامات دیگری نیز انجام داد. از آن جمله هماهنگی طوایف معتقد به عقاید اهل‌حق، احیای مراسم سرسپاری و انتخاب پیر و دلیل و تشکیل مجمع دینی "جمخانه" و همچنین آداب و تشریفات مربوط به روزه که یادآور سه روز پناهندگی سلطان و درویشان سه‌گانه است که بدون غذا به سر بردند، را می‌توان نام برد.
حسین ملقب به بابا یادگار و مشهور به یار زرده‌بام و فرزند سلطان سهاک است که البته بیشتر احتمال می‌رود منظور، فرزند روحانی باشد. مادر او داداساری(داداسارا) دختر پیر میکاییل دودانی است. در نزد اهل‌حق او مظهر سیاوش، یحیی و امام حسین (علیه السلام) است...
در افسانه‌های اهل‌حق از ملاقات بابا خوشین و بابا طاهر دوبیتی سرای پرآوازه ادب پارسی در همدان سخن رفته است. این پیوند تنها نشانه قطعی از تاریخ بابا خوشین می‌تواند باشد. اما همانطور که مینورسکی نیز بیان کرده این روایت بر پایه مطمئنی قرار دارد. اما زندگی بابا طاهر نیز بی‌شباهت با مجذوبان اهل‌حق نیست.
از نظر اهل‌حق مهمترين مظهر حق‌تعالي بابا بعد از حضرت علي(عليه السلام) شاه خوشين(بابا خوشين) است. او مظهر "رحمت" حق معرفي شده است. در روايات و افسانه‌هاي اهل‌حق بابا خوشين، مبارک شاه، نام داشته است و در روستاي بلوران از توابع لرستان بدون پدر و از مادري باکره به نام "ماما جلاله" زاييده شده است.
نام پیر شهریار اورامی "خداداد" ملقب به "پیر شالیار"(پیر شهریار) و فرزند جاماسب است. گمان می‌رود یکی از مغان و رهبران دینی زرتشت بوده که در اورامان می‌زیسته است. وی مردی دانا و بوده و از وی کتابی به نام "مارفه تو پیر شالیار"(معروف به پیر شالیار) به لهجه کردی اورامی به نظم موجود است. در این کتاب به حفظ و نگهداری آداب و رسوم آیین باستانی ایران تاکید و توصیه شده است...
در اين نوشتار قصد داریم به معرفی تعدادی از مشاهير اهل‌حق که در متون ایشان به آنها اشاره شده، به طور مختصر بپردازیم. از جمله اين مشاهير بابا سرهنگ؛ کاکا ردا؛ بابا فقي؛ حسن گاويار هستند. شناخت مشاهیر و بزرگان اهل‌حق کمک به سزایی در شناخت این فرقه نموده و با دقت در زندگی بزرگانی که از آنها سخن به میان رفته زوایای تازه‌ای از این فرقه روشن می‌شود.
بهلول ماهی یکی از مشاهیر اهل‌حق است. از نظر اهل‌حق بهلول مظهر الوهیت است. در روايات شيعي نيز وي از شاگردان امام جعفر صادق(علیه السلام) و امام موسي کاظم(علیه السلام) است که بنا به عللي خود را به دیوانگی زده است. اهل‌حق به سبب دیوانگی ظاهری او که بی‌شباهت با رازپوشی ایشان نیست، او را به خود منتسب کرده‌اند.
بابا سرهنگ و شاه خوشين از سران اهل حق مي‌باشند. بابا سرهنگ از کساني است که اطلاعات زيادي از او در دست نيست اما از شاه خوشين اطلاعات بيشتري در دست است که به برخي از آنها اشاره مي‌کنيم.
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ بعد از خصيبي شخصي به نام بهلول از اولين اهل حق در ايران که قبر وي در تنگه کول در اسلام آباد است مطرح است. در قرن چهارم هجري از شخصي به نام شاه خوشين که اطلاعات زيادي درباره وي وجود ندارد سخن رانده‌اند.
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ به گفته برخی از اهل حق، محمد بن نصیر از بنیانگذاران این فرقه منحرف می‌باشد که در مورد وی داستانهای مختلفی آمده است. اما روایت فوق به معرفی محمد بن نصیر از غالیان و کسانی است که مورد لعن امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف قرار گرفته است.
بعد از وفات محمد بن نصير نميري دو تن از شاگردان برجسته وي که ايراني بودند راه وي را ادامه داده و باعث ترويج افکار باطل وي شدند.
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ از کسانی که از آنها بعنوان موسس فرقه اهل حق نام برده شده است، بابا نااوس و سلطان اسحاق هستند که در این نوشته به شرح حال و چگونگی ادعای ایشان می پردازیم.
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ از کساني که در زمره موسسين و بنيانگذاران اهل حق به آن اشاره مي شود، شاه خوشين(مبارک شاه) است. اما در مورد شاه خوشين کلمات متفاوتي بيان شده که به برخي از آنها اشاره مي‌کنيم.
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب _ به نقل عده ای بهلول ماهي، شاه فضل ولي و بابا سرهنگ از موسسین و بنيانگذاران اهل حق هستند و در واقع اینان اسطوره های اهل حق هستند.